Fresk (Fresko) Nedir?
İtalyancadan gelen fresk kelimesi “taze” anlamına gelmektedir.
Yeni sürülmüş ıslak alçı ya da sıva üzerine boyalarla resim yapma tekniğine ve
bu teknikle oluşmuş resimlere fresk denmektedir. Duvar resim tekniği anlamına
gelen bu sanatta yüzey kurudukça kireç, pigmentin sıvaya nüfuz etmesini sağlar.
Çok katlı sıva, açık fon üstüne boyama gibi çeşitli uygulama
biçimleri olan fresk tekniğinde öncelik duvara sürülen sıvanın kurumadan resmin
bitirilmesidir. Fazlasıyla emek gerektiren bir sanat olan freskin, sıva
kuruduktan sonra düzeltilmesi veya renginin değiştirilmesi gibi bir olanağı
yoktur. Suyla karıştırılan boyalar ıslak sıva üzerine resim olarak
uygulandıktan sonra, sıva ile eş zamanlı kurumaya bırakılmaktadır. Bu sayede
resim duvarın kalıcı bir parçası haline getirilir. Resmi çok dikkatle ve
kararlı yapmak gerekir.
Fresk Adı: Tufan Sanatçı: Michelangelo |
Fresk Nasıl Yapılır?
Önce duvar ıslatılır ve kalın bir harç tabakasından astar çekilir. Astar kuruduktan sonra ikinci bir harç vurulur. Boyalar ezilerek toz haline getirildikten sonra suyla karıştırılır ve duvar yaşken sürülür. Böylece ıslak sıva üzerine yapılan resim, sıva kuruduğunda artık duvarın kalıcı bir parçasıdır. Kuruma esnasında sıvanın bütün katlarına işleyen boyalar freski teknik açıdan diğer duvar resimlerine göre daha dayanıklı kılar.
Fresk Adı: Güneşin ve Ayın Yaratılışı Sanatçı: Michelangelo |
Freskin Püf Noktaları
- Sıva tabakası iyi hazırlanması dayanıklılığı arttırır.
- Ressam dikkatli olmalı, kararlı çalışmalıdır.
- Fresk kurumadan çalışmanın bitmesi gerektiği için hızlı çalışmak bir zorunluluktur.
- Renkler kuruduğunda soluklaştığı için çalışma sırasında renk tutturma zor bir hal almaktadır. Bu sebeple bölümlendirme yapılarak çalışmanın sürdürülmesi önemlidir.
- Yapılacak resmin tam boyutunda bir taslak oluşturulması ve sıva kurumadan boyanması freskin daha iyi yapılmasını sağlar.
Fresk Adı: Eritre Sibyllası Sanatçı: Michelangelo |
Fresk Boyalarının Özelliği
Fresk boyaları sadece su ile inceltilebilir. Fresk boyaları yağlı boya gibi sınırsız bir harmanlama imkânı vermez. Boyaların granüllerinin inceliği - kalınlığı da resimde farklı etki yaratır. Yanlış renk kullanıldığında hatanın telafisi çok zor olmaktadır. Çünkü fresk boyaları, yağlı boya gibi üstünden geçilebilen boyalar değildir. Sıva üzerindeki kireç de, boyaya hemen nüfuz eder ve onu korumaya alır. Bu yüzden rengin üzerine bir katman daha sürüp rengi kurtarmak mümkün değildir.
Fresk sanatında genellikle açık renkler kullanılmakta ve resmin ışık saçıyormuş görünümü sağlanır. Açık renkler zamana yenik düşerek soluklaşmaktadır. Duvar resimleri detaylı resim tekniği değildir; bu yüzden rötuşlar biraz kalın olmalıdır. Bu teknikte fırça seçimi de çok önemlidir. Aynı yerin üstünden geçmek zor olduğu için genellikle vurgulu fırçalar kullanılır.
Fresk Adı: Zekeriya Sanatçı: Michelangelo |