Rölyef Sanatı

Rölyef Nedir?

 Fransızca kökenli bir kelimeden gelen rölyef, kağıt, taş alüminyum gibi bir yüzey üzerinde kabartma ya da çökertme işlemi yapılarak meydana getirilen sanatsal çalışmaları kapsamaktadır. Rölyef kabartmalar uygulandığı yüzeylere güzellik katan değerli bir el sanatıdır. Sanatı icra eden kişinin isteğine bağlı olarak değişen rölyef genellikle tarihi yapıların veya insan figürlerinin boyutlandırılarak oluşturulması ile ortaya çıkmaktadır. 

Rölyef Sanatı Tarihi

Rölyef, Anadolu Selçuklu döneminde sıkça yapılan bir el sanattır. Anadolu Selçukluları sanata, süslemeye ve gösterişe verdikleri önemden dolayı hayatlarına ve eserlerine bu sanatı yansıtmışlardır. Rölyef sanatına tarihi eserlerde de çok fazla rastlanılmaktadır. Anadolu Selçuklu dönemine ait rölyef çalışmalarını günümüzde incelemek isteyenler için Divriği Ulu Cami ve Niğde Alâeddin Cami’nde örnekleri yer almaktadır. Osmanlı mimarisinde de sık kullanılan bir süsleme olan rölyef sanatına; eski Türk evlerinde, tarihi çeşmelerde, camilerde rastlamak mümkündür.

Rölyef Kullanım Alanları

• Hayatın birçok boyutunun yansımasıyla çeşitlilik kazanan rölyef, sanat dalları dahil olmak üzere, endüstri, tarım ve günlük hayatta kullanıma açıktır. 
• Rölyef sanatsal süslemelerinin, mimari eserlerde taşlara ve mermerlere yapıldıkları görülmektedir. Kabartma, şamdan ve kapı tokmağı gibi madenden yapılmış eşyalarda ve kapı, pencere kanadı ve rahle gibi ahşap işlerinde kullanılmıştır.
• Ayrıca kabartma sanatı ile takı tasarımları, resim, heykeltıraş alanlarında karşılaşmak mümkündür. Teknik resim ve gıda sektörlerinde de kullanımı yaygındır.

Rölyef Çeşitleri

Uygulama biçimi olarak farklı çeşitleri bulunmaktadır. Öncelikle rölyefin teknik olarak çeşitlerine bakalım.

1. Alçak kabartma: Para ve madalyon gibi yüzey düzleminden çok az ayrılan kabartmadır.
2. Yüksek kabartma: Eski Türk evleri, iç mekânlar ve insan figürleri gibi yüzey düzleminden oldukça fazla yükselen kabartmadır.
3. Rond-bos kabartma: Kabartmadan daha çok bir heykeli andıran yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kabartmanın doğal olarak çeşitleri ise dört şekilde ele alınmaktadır. 

1. Alüminyum kabartma: Çizim araçları malzemeleri ile önden ve arkadan çizimle alüminyum üzerine yapılan kabartmalardır.
2. Bakır kabartma: Bakır malzemeden yapılır ve alüminyum kabartma ile benzerlik gösterir. Aralarındaki en büyük fark, bakır kabartma çalışmasında farklı eskitme tekniklerinin kullanılmasıdır.
3. Ahşap kabartma: Kabartmanın ahşap zemin üzerine işlenmesi olarak tarif edilebilir.
4. Kağıt kabartma: Bir fotoğrafın veya kartpostalın katman şeklinde tek tek kesilerek, üst üste konulmasıyla elde edilir.