19 Aralık 2020 Cumartesi

SU YÜZÜNE RESİM

Türk Kağıdı: Ebru 

 Sanat dalları arasında eşsiz güzelliği ve su üzerindeki ahengi ile göze çarpan ebrunun ne zaman ve hangi ülkede ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak yapılan çalışmalarda doğu ülkelerine ait bir süsleme sanatı olduğu düşünülmektedir. 13. yüzyılda Türkistan ve Semerkant bölgesinde, 14. yüzyılda Herat Yöresinde yapıldığına dair kaynaklar bulunmaktadır.  Batı bölgelerinde ebru "Türk Kağıdı" olarak adlandırılmaktadır. 


Tarihte tespit edilmiş en eski ebrunun 1447 yılına ait olduğu ve günümüzde Topkapı Sarayında bulunmaktadır. Osmanlı döneminde bu süsleme sanatını icra eden birçok ebruzen yetişmiştir. Devlet işlerinde kullanılan belgelerde ve resmi yazışmalarda zemin olarak kullanılmıştır. Bunun kullanılmasındaki amaç ise görsellik değil tahrifat girişimini engellemektir. Günümüzde kağıt para, çek ve senet üzerinde karmaşık desenlerin kullanılma nedeni de budur. 

Ebru Yapımı

Teknenin içerisine kitre konulur ve uygun kıvam alana kadar kitre eklenir. Oluşan sıvı ince bir tülbentten süzülerek temizlenir. Farklı renklerde olan toprak boyalar ezilerek kullanıma uygun hale getirilir. Bu şekilde hazırlanmış olan boyalara sığır ödü konularak; 15 gün beklemesi için bırakılır. Bekleme işlemi tamamlandıktan sonra sulandırılarak hazır hale getirilir. Dikkatli bir şekilde fırça yardımıyla boya suyun üzerine damlatılır. Şekil verilerek kağıt tekne üzerine konur ve şeklin kağıda çıkmasıyla işlem tamamlanır. Tek seferde işlemin yapılması nedeniyle özenli olarak yapılması önemlidir.  


Mustafa Düzgünman  
Ebru sanatı, ebru teknesi içindeki su üzerine renklerle sanatçının ruhunu yansıttığı karışımdan oluşan ahenk sanatıdır. Ebru yapımında sanatçının ellerinde şekil alan boyalar o kişinin yeteneği ve hayal dünyasıyla bütünleşir. Renklerin belli bir ahenkle dans ediyor görünümü verilmesi, ebrunun ne kadar ince bir sanat dalı olduğunu göstermektedir. Görsel olarak oldukça etkili bir his yaratan ebru sanatını uygulayan birçok sanatçı vardır ancak eskisi kadar icra eden kalmamıştır. Ebru sanatının ustalarından Mustafa Düzgünman ebru tarihinde bıraktığı eserler ve yetiştirdiği ustalar ile ünlenmiş sanatçımızdır. 

Ebru Malzemeleri

- Kağıt: Emici özelliği fazla olan kağıtlar tercih edilmelidir.
- Su: Yoğunluk arttırıcı malzemeler ile karıştırılarak kullanılır. Eskiler yağmur suyu kullanmaktaydı. 
- Toprak boya: Hazır halde ya da ezilmiş toz boyalar kullanılmaktadır. Toprak boyalar ezilerek macun kıvamına getirilir.
- Öd: Kalkan balığı ödü de kumlu-kılçıklı ebru yapımı için uygundur. 
- Kitre: Ebru suyunun yoğunlaştırılmasında kullanılır. Geven özsuyundan yapılmaktadır. Salep ebru yapımında daha etkilidir ancak kitre daha ucuz olduğu için daha çok tercih edilmektedir. 
- Deniz kadayıfı: Kitrenin hazır hale gelmesi 5 6 gün sürdüğü için deniz kadayıfı denilen yosun kullanılmaktadır.  Su içine atılan toz haldeki madde karıştırılır. Hava kabarcıkları yüzeye çıkıp patlayana kadar karıştırma işlemi sürdürülür.
- At kılı ve Gül dalı: Fırça yapımında kullanılmaktadır.

Ebru Çeşiştleri

- Battal ebru: Birkaç renk boyanın su yüzeyine damlatılması ve herhangi bir işlem yapılmaksızın kağıda geçirilmesi yoluyla elde edilir.
- Gelgit ebru: Battal ebru yapımından sonra biz yardımıyla eşit aralıklarla teknenin kenarlarına paralel zıt yönde çizgiler oluşturulur.
- Bülbül yuvası: Helezonik yuvarlaklar oluşturacak biçimlerin tekne yüzeyinde eşit büyüklüklerle sıralanması yoluyla oluşturulur.
- Şal ebrusu: Uçları kıvrımlı s harfine benzer kıvrımlı şekiller oluşturularak yapılır.
- Taraklı ebru: Ebru tarağı ile gelgit ebru üzerinde oluşturulan bir çeşittir.
- Çiçek ebrusu: 
Pastel renkli bir şal ya da taraklı ebru zemin üzerine karanfil, papatya, gül, sümbül, gelincik gibi çiçek figürlerinin stilize edilerek kendilerine özgü tekniklerle yapılmasıyla elde edilir.
- Hatip ebru: Pastel renkli bir şal ya da taraklı ebru zemin üzerine çiçek, çarkıfelek ya da yıldız benzeri şekiller oluşturularak yapılır.





Hiç yorum yok:

Yorum Gönder